Sport24.az saytı AFFA yanında Media Komitəsinin qaliblərindən olan “Yığma” istiqamətində “Futbol üzrə Azərbaycanın milli komandası: keçmişə baxış və perspektiv üfüqləri” adlı layihəsində silsilə yazılarına start verir. Növbəti yazı “Gəmisi” ilə vidalaşan kapitan: gedənlər və sönənlər" mövzusundadı.
Fərqli kapitan
Milli komandamızın 25 illik tarixində bir sıra kapitanı olub. Bu yolda “cığıraçan” ilklərə imza atan Nazim Süleymanovdu. Keçmiş hücumçu millimizin ilk qolunun, ilk dublunun müəllifi olmaqla yanaşı, ilk kapitanı olub. Ondan sonra Tərlan Əhmədov, Qurban Qurbanov, Aslan Kərimov kimi yaddaqalan kapitanlar olub.
Ancaq Rəşad Sadıqovu onların hər birindən fərqləndirən məqamlar olub. O, gənc, eyni zamanda ən uzunmüddətli kapitan olub. Təsəvvür edin ki, Rəşad ilk dəfə kapitan çıxanda cəmi 22 yaşı vardı. Bu, 13 il öncə - 2004-cü il oktyabrın 9-da baş verib. Sadıqov Şimali İrlandiya ilə DÇ-2006-nın Bakıda qolsuz bərabərliklə nəticələnən seçmə oyununda ilk dəfə meydana kapitan sarğısı ilə çıxıb. Düzdü, Tərlan Əhmədovdan sonra onda yığmanın əsas kapitanı Qurban Qurbanov idi. Lakin onun kənarda qaldığı matçlarda gənc müdafiəçi kapitanlıq edirdi. Qurbanovun karyerasını bitirməsindən sonra – 2005-ci ilin payıızndan isə Rəşad yığmanın əsas kapitanına çevrilib. İndiyədək 78 oyunda komandanı sarğı ilə meydana çıxaran “14 nömrə” bu göstəricidə yığmamızın rekordçusudu.
94-cü debütant
Hər şey də oktyabrda başladı. Rəşadın millimizdə yola 2001-ci ilin oktyabrında çıxdı. Futbolda yeganə Olimpiya çempionumuz olan İqor Ponomaryovun sayəsində. Sadıqovun yığma karyerası məhz bu mütəxəssisin adı ilə bağlıdı. DÇ-2002-nin seçmə mərhələsinin sonuncu – yığmamız üçün formal xarakter daşıyan İsveçlə səfər oyununda İqor Anatolyeviç iki gəncə debüt şansı verdi ki, bunlardan biri Sadıqov, digəri Ramal Hüseynov idi. 2001-ci il oktyabrın 7-də Stokholmdakı həmin matçda start heyətində çıxan 19 yaşlı müdafiəçi millinin tarixinə sayca 94-cü futbolçu kimi düşdü. Əksər baş məşqçilər gənclərə əsasən yoxlama oyunlarında debüt şansı verirsə, Ponomaryov seçmə matçında birdən-birə iki futbolçuya belə imkan yaratdı. Sadıqov isə sonrakı karyerası ilə bu etimadı layiqincə doğrultdu. Maraq üçün bildirək ki, İsveç futbolunun əfsanəsi Zlatan İbrahimoviç də məhz həmin qarşılaşmada ilk dəfə yığma forması geyinmiş və debütündə - 3:0 hesabı ilə qalib gəldikləri oyunda bizə qol vurub.
BOS-da 100-cü oyun, BOS-da vida
Rəşad millimizdə çıxış etdiyi 16 ildə bir sıra göstəricilərdə fərqləndi. Ən vacibi oldur ki, o, Azərbaycan millisinin tarixinə 100 matç səddini keçən ilk oyunçu (hələ ki yeganə) və ümumiyyətlə, ən çox oyun keçirən futbolçu kimi düşüb. Son matçı olan Çexiya yığmasına oktyabrın 5-dəki Bakı Olimpiya Stadionundakı (BOS) matç (1:2) onun üçün 111-ci oldu. Bununla, milli tarixinin 1-cisi üç dəfə“1”i yan-yana qoymuş oldu.
Maraqlıdı ki, Sadıqov millidə 100-cü oyununu da, vida matçını da ən böyük arenamızda keçirdi və AFFA prezidenti Rövnəq Abdullayev tərəfindən mükafatlandırıldı. Təcrübəli müdafiəçi 111 matçda 9198 dəqiqə meydanda oldu. Bu oyunlardan 104-də start heyətində yer alan Rəşad cəmi 7 dəfə meydana sonradan daxil olub. Onun hesabında 5 qol, 4 avtoqol, 14 sarı və 1 qırmızı vərəqə var.
Daha erkən vida ola bilərdi...
Göründüyü kimi, Rəşad milliyə oktyabrda gəldi, ilk dəfə kapitan oktyabrda oldu, millidən də oktyabrda getdi. Ancaq əslində, kapitan "gəmisi"ni daha tez tərk edə bilərdi. Özü də 2 müxtəlif vaxtda. Rəşad hələ il öncə 4 Xorvatiyaya 0:6 hesablı məğlubiyyətdən sonra yığma karyeramı bitirmək istəyirdi. Maraqlıdı ki, onda da oktyabr idi. Almaniyalı Berti Foqtsun baş məşqçi postundan göndərilməsiylə nəticələnən ağır məğlubiyyətdən sonra Sadıqov mətbuat qarşısına çıxaraq qərarını açıqlamaq fikrindəydi. Onda millimizin məşqçisi Mahmud Qurbanov Rəşada tələsməməyi məsləhət görür. Kapitan fikrində qalaraq otaqdan çıxır, amma mətbuatdan heç kim olmur. Bu, sanki Allahın qisməti idi. Çox keçmir ki, milliyə Prosineçki baş məşqçi postuna gəlir və “sönən” kapitanı motivasiya edərək yoluna davam etdirir. Rəşadın yığmada 100 oyun keçirmək istəyi də buna rol oynayır. Bunun olduğu İtaliya ilə matçdan öncə O, xorvat mütəxəssisə deyir ki, milli karyerasını bitirmək istəyir. Amma Prosineçki kapitanı yenə fikrindən daşındırır.
Sadıqov məhz DÇ-2018-də yığmada ən maraqlı seçmə mərhələni keçirdiyini etiraf edir. Necə də olmasın, millimiz tarixində ilk dəfə məhz son tsikldə final mərhələsinə düşməyə belə real şansı olur. Rəşad da yaxın ətrafına söyləyir ki, dünya çempionatına çıxmaq şansımız bitən anda karyerasını bitirəcək. Bu, Şimali İrlandiyaya Bakıda 0:1 hesablı məğlubiyyətdən sonra demək olar bəlli olur. Sadıqov yenə Prosineçki ilə danışaraq artıq missiyasının başa çatdığını, yığmanın isə AVRO-2020-nin final mərhələsinə çıxmağı hədəfləməli olduğu diqqətinə çatdırır. Lakin əcnəbi çalışdırıcımız yenə kapitanı fikrindən daşındıra bilir. Ancaq ötən seçmə mərhələdə son ev oyununda Rəşadın qərarı qəti olur. Prosineçkiylə bir daha söhbət olur və "icazənlə artıq yığma karyeramı bitirmək istəyirəm" fikri səsləndirilir. Çünki həm milli, həm də futbolçu üçün ən doğru qərar budu. Xorvat artıq bu dəfə onu fikrindən daşındırmağa cəhd belə etmir və qəti qərarla barışmalı olur.
"14 nömrə"nin oyun sayının daha çox olmasına maneələr
Milldiə son qarşılaşma Rəşad üçün daha bir yubileylə əlamətdar olur. Belə ki, o, seçmə mərhələlərdə 60-cı matçını keçir. Bu göstəricidə də mütləq rekordçu olan kapitan indiyədək 59 rəsmi oyunda 3 qol vurub, 3 avtoqola üzülüb, 8 sarı vərəqə alıb. Sadıqov seçmə matçlarda 47 dəfə kapitan olub.
“14 nömrə” milli karyerasını rəmzinə çevrildiyi “Qarabağ”ın futbolçusu kimi bitirsə də, yığmaya “Neftçi”nin futbolçusu kimi düşüb. Sadıqov 7 il formasını daşıdığı “ağ-qaralar”ın oyunçusu kimi 37 matçda millinin şərəfini qoruyub. O. 2009-cu ildə Ağdam klubunun üzvü kimi 53 milli oyunda meydanda olub. O, həmçinin 4 xarici klubun heyətindən yığmaya çağırılıb. Bu, 8 dəfə “Fulad” (İran), 6 dəfə “Kayserispor”, 4 dəfə “Kocaelispor”, 3 dəfə “Əskişəhərspor”u (hamısı Türkiyə) millidə təmsil edib. Beləliklə, müdafiəçi ümumilikdə 6 klubda oynadığı vaxt yığmaya çağırılıb.
Əslində, Rəşadın millidə oyun sayı daha çox olmalı idi. Ancaq kapitanın millidəki oyun sayına təkcə Şahin Diniyevin baş məşqçilik dönəmi təsir etməyib. Karyerası ərzində dəfələrlə zədə problemi ilə üzləşən futbolçu bu üzdən də kənarda qalmalı olub. Onun millidəki debütündən indiyə qədər 160 matç keçirən yığmamız 49 dəfə onsuz oynayıb. Bunların 16-sı Diniyev dönəminə təsadüf edibsə, 33-ü zədə və nadir hallarda üzləşdiyi cəzalı durumlarla bağlıdı.
Diniyev vaxtında Sadıqovun millidən kənarlaşdırılması böyük səs-küy doğuran olay oldu. Bu mütəxəssis 2006-cı ilin avqustunda Ukrayna yığmasına Kiyevdə 0:6 hesabı ilə uduzduğumuz yoldaşlıq görüşündə Rəşadla birgə bəzi futbolçuları üzünə yığma qapılarını bağlayır. Bu, Diniyevin millidən gedişinədək davam edir. Onu bu psotda müvəqqəti əvəzləyən makedoniyalı Qyoko Hacıyevski 2007-ci ilin noyabrın 17-də Finılandiya yığmasına Helsinkidə 1:2 hesabıyla uduzduğumuz rəsmi oyunda onu qaytarır.
Kapitanın "11-liy"i
Baş məşqçilərdən söz düşmüşkən, Rəşad futbol komandasında olan meydanda olan oyunçu sayda – 11 çalışdırıcıyla çalışır. Özü də əcnəbi baş məşqçilərimiz kapitana daha çox güvənib. Belə ki, Berti Foqts 51, Robert Prosineçki 17, Karlos Alberto Torres 15 dəfə Rəşada şans verib. Vaqif Sadıqov 11, Əsgər Abdullayev 7, Şahin Diniyev 3, Kazbek Tuayev, Qyoko Hacıyevski hərəsi 2, İqor Ponomaryov, həmçinin baş məşqçi əvəzi olan Nazim Süleymanov və Mahmud Qurbanov 1 dəfə Sadıqovu meydana buraxıb.
Sadıqov millinin tarixinə eyni zamanda ən məhsuldar müdafiəçi kimi düşür. 5 dəfə rəqib qapılarına yol tapan futbolçu ilk qolunu 2004-cü ildə Qazaxıstanla səfərdə 3:2 hesabı ilə qalib gəldiyimiz yoldaşlıq görüşündə vurub. Digər 4 qol ev matçlarıdı. Rəşad DÇ-lərin seçmə mərhələlərində Uels və San-Marinonu, AÇ-nin seçmə matçında Türkiyəni məyus edibsə, sonunculara yoxlama matçında da qol vurub. Onun qolları Uels və Türkiyə ilə görüşlərdə 1:1 hesablı bərabərlik, sonuncularla seçmə oyununda 1:0 hesablı qələbə gətirib.
Uğursuz anlar
Sadıqovun millidə uğurları ilə yanaşı, uğursuzluqları da olub. O, avtoqol sayında (4) antirekordçu olsa da, bu, sonadək mübarizə apararaq, meydanda canını qoyaraq istəmədən tərs toxunuşa üzülməsinin nəticəsidi. Futbol təcrübəsi onu göstərir ki, avtoqola elə ən yaxşılar imza atır. O, 2010-cu ildə Makedoniya ilə neytral meydandakı yoxlama matçında ilk avtoqola imza atan “14 nömrə” sonradan Almaniya, Xorvatiya və Norveçdə seçmə oyununda belə uğursuzluq yaşayıb. Bəhreynlə yoxlama oyununda qaçırılan penalti, həmçinin yığma karyerasındakı yeganə qırmızı vərəqə də kapitanın zəngin karyerasının azsaylı uğursuz məqamlarındandı.
Ən nəhayət, Rəşadın oynadığı matçlarda millinin imza atdığı nəticələr də diqqət çəkir. O, komandasının 20 qələbəsində iştirak edib, 30 dəfə heç-heçəyə şahid olub, 60 məğlubiyyətə üzülüb. Bu oyunlarda millimiz 89 qol, 190 top buraxıb.
Rəşad Sadıqovun millidəki bütün oyunları
tarix
turnir
rəqib
meydan
hesab
dəq
qol
st
sv
qv
k
07.10.2001
DÇSO
İsveç
s
0:3
90
1
1
20.02.2002
YO
Bolqarıstan
s
0:3
30
27.03.2002
YO
Albaniya
s
0:1
20
17.04.2002
YO
Malta
s
0:1
90
1
1
03.07.2002
YO
Estoniya
s
0:0
14
06.07.2002
YO
Latviya
s
0:0
90
1
1
08.08.2002
YO
İran (U 23)
s
2:2
62
1
10.08.2002
YO
İran
s
1:1
90
1
1
21.08.2002
YO
Özbəkistan
e
2:0
90
1
1
07.09.2002
AÇSO
İtaliya
e
0:2
90
1
12.10.2002
AÇSO
Finlandiya
s
0:3
24
20.11.2002
AÇSO
Uels
e
0:2
90
1
1
12.02.2003
AÇSO
Serbiya və Çernoqoriya
s
2:2
90
1
1
11.06.2003
AÇSO
Serbiya və Çernoqoriya
e
2:1
90
1
06.09.2003
AÇSO
Finlandiya
e
1:2
90
1
11.10.2003
AÇSO
İtaliya
s
0:4
90
1
14.12.2003
YO
BƏƏ
s
3:3
90
1
17.12.2003
YO
Oman
s
0:1
57
1
1
18.02.2004
YO
İsrail
s
0:6
90
1
31.03.2004
YO
Moldova
s
1:2
90
1
28.04.2004
YO
Qazaxıstan
s
3:2
90
1
1
28.05.2004
YO
Özbəkistan
e
3:1
90
1
06.06.2004
YO
Latviya
s
2:2
90
1
18.08.2004
YO
İordaniya
s
1:1
90
1
1
04.09.2004
DÇSO
Uels
e
1:1
90
1
1
08.09.2004
DÇSO
Avstriya
s
0:2
90
1
09.10.2004
DÇSO
Şim İrlandiya
e
0:0
90
1
1
13.10.2004
DÇSO
İngiltərə
e
0:1
90
1
1
09.02.2005
YO
Moldova
e
0:0
90
1
1
26.03.2005
DÇSO
Polşa
s
0:8
90
1
30.03.2005
DÇSO
İngiltərə
s
0:2
90
1
29.05.2005
YO
İran
s
1:2
90
1
1
04.06.2005
DÇSO
Polşa
e
0:3
90
1
17.08.2005
YO
Albaniya
s
1:2
90
1
03.09.2005
DÇSO
Şim İrlandiya
s
0:2
90
1
1
1
12.10.2005
DÇSO
Uels
s
0:2
90
1
1
28.02.2006
YO
Ukrayna
e
0:0
90
1
1
12.04.2006
YO
Türkiyə
e
1:1
90
1-pen.
1
1
15.08.2006
YO
Ukrayna
s
0:6
90
1
1
17.11.2007
AÇSO
Finlandiya
s
1:2
90
1
1
21.11.2007
AÇSO
Belçika
e
0:1
90
1
1
26.03.2008
YO
Litva
s
0:1
90
1
1
01.06.2008
YO
Bosniya və Herseqovina
s
0:1
90
1
1
04.06.2008
YO
Andorra
s
2:1
90
1
1
20.08.2008
YO
İslandiya
s
1:1
90
1
1
27.08.2008
YO
Iran
s
0:1
90
1
1
06.09.2008
DÇSO
Uels
s
0:1
90
1
1
1
10.09.2008
DÇSO
Lixtenşteyn
e
0:0
90
1
1
11.10.2008
DÇSO
Finlandiya
s
0:1
90
1
1
15.10.2008
YO
Bəhreyn
s
2:1
90
1
1
19.11.2008
YO
Albaniya
e
1:1
90
1
1
28.03.2009
DÇSO
Rusiya
s
0:2
90
1
1
02.06.2009
YO
Türkiyə
s
0:2
51
1
0
1
1
06.06.2009
DÇSO
Uels
e
0:1
90
1
1
09.06.2009
YO
İspaniya
e
0:6
90
1
1
12.08.2009
DÇSO
Almaniya
e
0:2
90
1
1
25.02.2010
YO
İordaniya
s
2:0
90
1
1
03.03.2010
YO
Lüksemburq
s
2:1
90
1
1
26.05.2010
YO
Moldova
n
1:1
90
1
1
29.05.2010
YO
Makedoniya
n
1:3
75
-1
1
1
02.06.2010
YO
Honduras
n
0:0
90
1
1
11.08.2010
YO
Küveyt
e
1:1
45
1
1
07.09.2010
AÇSO
Almaniya
s
1:6
90
-1
1
1
08.10.2010
AÇSO
Avstriya
s
0:3
90
1
1
12.10.2010
AÇSO
Türkiyə
e
1:0
90
1
1
1
09.02.2011
YO
Macarıstan
n
0:2
90
1
1
29.03.2011
AÇSO
Belçika
s
1:4
90
1
1
03.06.2011
AÇSO
Qazaxıstan
s
1:2
90
1
1
07.06.2011
AÇSO
Almaniya
s
1:3
90
1
1
10.08.2011
YO
Makedoniya
e
0:1
90
1
1
02.09.2011
AÇSO
Belçika
e
1:1
90
1
1
06.09.2011
AÇSO
Qazaxıstan
e
3:2
90
1
1
07.10.2011
AÇSO
Avstriya
e
1:4
90
1
1
11.10.2011
AÇSO
Türkiyə
s
0:1
90
1
1
24.02.2012
YO
Sinqapur
n
2:2
45
1
1
27.02.2012
YO
Hindistan
n
3:0
90
1
1
29.02.2012
YO
Fələstin
n
0:2
90
1
1
15.08.2012
YO
Bəhreyn
e
3:0
90
-pen.
1
1
07.09.2012
DÇSO
İsrail
e
1:1
90
1
1
11.09.2012
DÇSO
Portuqaliya
s
0:3
90
1
1
22.03.2013
DÇSO
Lüksemburq
s
0:0
90
1
1
26.03.2013
DÇSO
Portuqaliya
e
0:2
90
1
1
1
29.05.2013
YO
Qətər
s
1:1
45
07.06.2013
DÇSO
Lüksemburq
e
1:1
90
1
1
14.08.2013
YO
Malta
e
3:0
13
07.09.2013
DÇSO
İsrail
s
1:1
90
1
1
11.10.2013
DÇSO
Şim İrlandiya
e
2:0
90
1
1
15.10.2013
DÇSO
Rusiya
e
1:1
90
1
1
05.03.2014
YO
Filippin
n
1:0
32
03.09.2014
YO
Rusiya
s
0:4
90
1
1
09.09.2014
AÇSO
Bolqarıstan
e
1:2
90
1
1
10.10.2014
AÇSO
İtaliya
s
1:2
90
1
1
1
13.10.2014
AÇSO
Xorvatiya
s
0:6
90
(1)
1
1
16.11.2014
AÇSO
Norveç
e
0:1
90
1
1
28.03.2015
AÇSO
Malta
e
2:0
90
1
1
07.06.2015
YO
Serbiya
n
1:4
45
1
1
12.06.2015
AÇSO
Norveç
s
0:0
90
1
1
03.09.2015
AÇSO
Xorvatiya
e
0:0
90
1
1
06.09.2015
AÇSO
Malta
s
2:2
90
1
1
10.10.2015
AÇSO
İtaliya
e
1:3
90
1
1
13.10.2015
AÇSO
Bolqarıstan
s
0:2
90
1
1
1
26.03.2016
YO
Qazaxıstan
n
0:1
45
1
1
29.05.2016
YO
Makedoniya
n
1:3
90
1
1
04.09.2016
DÇSO
San-Marino
s
1:0
90
1
1
08.10.2016
DÇSO
Norveç
e
1:0
90
1
1
09.03.2017
YO
Qətər
s
2:1
45
1
1
26.03.2017
DÇSO
Almaniya
e
1:4
90
1
1
10.06.2017
DÇSO
Şim İrlandiya
e
0:1
90
1
1
01.09.2017
DÇSO
Norveç
s
0:2
90
(1)
1
1
05.09.2017
DÇSO
San-Marino
e
5:1
90
1
1
1
05.10.2017 DÇSO Çexiya e 1:2 90 1 1
DÇSO – dünya çempionatının seçmə oyunu, AÇSO – Avropa çempionatının seçmə oyunu, e – evdə, s - səfərdə, n – neytral meydanda, (1) – avtoqol, pen. – penaltidən, -pen. – qaçırılan penalti, dəq – dəqiqə, st – start heyətində, sv – sarı vərəqə, qv –qırmızı vərəqə, k – kapitan.
Millidə sönənlər
“Gəmisi” ilə vidalaşan kapitandan başqa millidə karyerası bitirən olmasa da, sönənlər oldu və onların yığma perspektivi ümidverici deyil. Məhz Prosineçkinin vaxtında milliləşdirilərək cəlb olunan yarımmüdafiəçi Eddi İsrafilovla hücumçu Dəniz Yılmazı sonradan xorvatın özü çağırmadı. Onlar nəinki qol hesablarını aça bilmədilər, heç 1 matçda belə 90 dəqiqə oynamadılar. Belə legionerlərin millinin yeni baş məşqçisi Qurban Qurbanova da lazım olmayacağını indidən güman olar. Digər milliləşən - 18 yaşlı hücumçu Renat Dadaşov da böyük ümidlər bəslənilsə də, 1 oyunda cəmi 18 dəqiqə meydanda olmaqla, özü də San-Marinoya qarşı oynamaqla yadda qaldı.
Millidə əsas sönənlər isə Qurban Qurbanova tanış olanlardı. Bunlar "Qarabağ"ın müdafiəçisi Arif Daşdəmirovla yarımmüdafiəçisi Ağabala Ramazanovdu. Daşdəmirov Prosineçkinin vaxtında müdafiənin sol cinahının əvəzolunmaz ismiydisə, “Qarabağ”a keçəndən sonra yığma karyerası uğursuzluğa düçar oldu. Belə ki, “Qarabağ”da əsas heyətdə düşə bilməyərək günlərini ehtiyat oyunçular skamyasında keçirən Arif nəticədə milliyə dəvət almadı. Ramazanov isə daha çox zədə probleminin əziyyətini çəkməli oldu. Hərçənd, oynadığı vaxt millidə əsas heyətdə güvənilən futbolçulardan idi. Ancaq Ağabala artıq xeyli vaxtdır “Qarabağ”da da oynamır.
Millidə ötən seçmə mərhələdə ilk qolunun müəllifi olan, bunu debütündə reallaşdıran hücumçu Ruslan Qurbanovun “Qəbələ”də əsas heyətdə yerini itirməsi nəticəsində də yığmada da arxa plana keçdi. Yarımmüdafiəçi Emin Mahmudov böyük ümdlərlə Prosineçkinin vaxtında cəlb olunsa da, “Boavişta”da ehtiyatda qalmasıyla milliyə çağırılmadı. Bir vaxtlar yığmamızın liderlərindən, bombardirlərindən olan digər mərkəz yarımmüdafiəçisi Elvin Məmmədov də artıq “sönən ulduzlar”ımızdandı.
MEHMAN SÜLEYMANOV
Yazı AFFA yanında Media Komitəsi tərəfindən maliyyələşdirilib
